https://iae.am/hy/applied-ethnography ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ին-տի Արդի ազգաբանության բաժնի շրջանակներում «Կիրառական ազգագրության» ծրագիրը սկսել է աշխատել 2008ից՝ նպատակ ունենալով ա/ Վերլուծություններով, հրատարակություններով և փորձագիտական խորհուրդներով նպաստել հայ ժողովրդական մշակույթի տարածմանը և/կամ վերատարածմանը, բ/ Անհատական, կոլեկտիվ և հասարակական հիշողության գրանցման և վերլուծության միջոցով լրացնել վերջին հարյուրամյակի պատմության նյութերը, նպաստել “սպիտակ էջերի” բացահայտմանը, գ/ Վերլուծել Հայաստանի հարակից երկրների ընթացիկ սոցիալ-մշակութային զարգացումները և դրանց կապը հայ ժողովրդի ու նրա մշակույթի հետ, դ/ Նպաստել հայ ժողովրդական մշակույթի հանրայնացմանը,  դ/ Կադրերի պատրաստում և վերապատրաստում: Պատմական խնդիրներին անդրադառնալիս Կիրառական ազգագրության խումբը մեծ չափով աշխատում է անհատական և ընտանեկան կենսագրությունների գրանցման, դրանց վերլուծության մեթոդով: Սա հնարավորություն է տալիս այս կամ այն խորությամբ վեր հանել առնվազն երեք, երբեմն` նաև չորս սերնդի կյանքի հետագիծը, և այդ ճանապարհով` պատմության մասնակիցների իմացությամբ վերականգնել չշարադրված պատմության զգալի հատված:  Հայկական պատմագրության համար սա միանգամայն նոր մեթոդ է, որը, սակայն, լայնորեն կիրառվում է Եվրոպական և ԱՄՆ պատմագրությունում: Կատարվում է անհատական-ընտանեկան հիշողությունների գրանցում/ձայնագրում, տեքստավորում, դիտարկումներ, հուշագրությունների, ֆոտո- և փաստաթղթերի արխիվի կազմում: Խմբի աշխատակիցները հեռուստաելույթներով, մամուլային քննարկումներով, հարցազրույցներով, դպրոցների ու մշակույթի կազմակերպիչների հետ հանդիպումներով խորհրդատվություն են իրականացնում տոնական, հարսանեկան, ընտանիքի և հասարակական մշակույթի բազմաթիվ հարցերի շուրջ, հրատարակում են գիտական և գիտա-հանրամատչելի աշխատանքներ:     Անցած յոթ տարիների ընթացքում կիրառական ազգագրության խումբն աշխատել է մի շարք թեմատիկ ուղղություններով, այդ թվում Հայոց տոնա-ծիսական կյանքը, փոքրամասնություններ, ժողովրդական մշակույթի և իրավական զարգացումներ Կատարվել է մեծ ծավալի դաշտային նյութահավաքչական աշխատանք Հայաստանի տաս մարզերում: Մեծ ծավալի նյութ է գրանցվել տոնահանդեսի, ուտեստի, ժամանակակից կրոնական զարգացումների շուրջ: Հրատարակվել են Խառատյան Հ. Տոնը և տոնահանդեսի մշակույթը  Հայաստանում, մենագրություն, Երևան, 2010, 355 էջ; Ծատուրյան Ռ. Հայոց ավանդական տոնական ուտեստը, Երևան,  ՀՀ ԳԱԱ  «Գիտություն»  հրատարակչություն, 2011, 99 էջ, ISBN 978-5-8084-1413-6; Շագոյան Գ. Յոթ օր, յոթ գիշեր. հայոց հարսանիքի համայնապատկեր, մենագրություն, Երևան, ՀՀ ԳԱԱ  «Գիտություն»  հրատարակչություն, 2011, 616 էջ, ISBN 978-5-8080-0910-3; Харатян Г. Традициаонные праздники у армян, «Армяне», Москва, 2012; Խառատյան Հ. Հայոց Նոր Տարին, 53 էջ (http://asbarez.com/arm/89554/); Religion and the Secular State in Armenia (http://iclrs.org/content/blurb/files/Armenia.pdf) Религия-Армения, 2009Центральная Евразия-2009, Швеция, 2010; Հ.Խառատյան, Կրոնական ազատությունները և կրոնական գործունեությունը կարգավորող ՀՀ օրենսդրությունը, ÎñáÝ ¨ ѳë³ñ³ÏáõÃÛáõÝ, թիվ 5, Երևան, 2008, էջ 179-212; Религия-Армения -2008, Центральная Евразия-2008, Швеция, 2009 (cea.2008R) ñòð. 75-85; Հ.Խառատյան, Կրոնական զարգացումները XXI դարասկզբին և Հայաստանի իրողությունները, “Կրոն և հասարակություն”, թիվ 2, Երևան, 2007, Էջ 85-119; Հ.Խառատյան, Կրոնի և կրոնական ինստիտուտների հասարակական դերը կամ կրոնականության իրավիճակը Հայաստանում, “Կրոն և հասարակություն”, թիվ 1,Երևան, 2007; Ազգային փոքրամասնությունների միջազգային իրավունքի նորմերը / Հայաստանի հանրապետության օրինակով/ Հայ ժողովրդական մշակույթ-15, ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգարության ին-տ, Երևան, 2011;               Գ.Ստեփանյան, Իրականի և անիրականի սահմանները. Տան սրբերի հայտնվելու ձևերը, Ավանդականը և արդիականը հայոց մշակույթում, Երևան, ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչություն, 2014, ISBN 978-5-8080-1075-8, 2014, էջ 249-257: Գ. Ստեփանյան, Ժամանցի կազմակերպման արդի խնդիրները Սյունիքի մարզում (Գորիս քաղաքի և շրջակա երկու գյուղերի օրինակով), Habitus, 1, Մարդաբանական և հնագիտական ուսումնասիրություններ, Երևան, ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչություն, 2014, էջ 132-143;   Հայերը Թուրքիայում ցեղասպանությունից հետո: Սոցիալ-մշակութային զարգացումները Թուրքիայում Թեման իրականացվում է գլխավորապես գրանցված կենսագրական անձնական պատմությունների և ընտանեկան ու սոցիալական հիշողությունների վերլուծության միջոցով` այն համակցելով գրավոր տեղեկությունների հետ: Նյութահավաքաչական աշխատանքներն արվել են Թուրքիայում` Ստամբուլում և Թունջելիում (Դերսիմ): Հրատարակվել են.   Հ. Խառատյան, Դերսիմի ալևիների ինքնության ճգնաժամը և ալևիացած հայերի ինքնության ներկայիս փնտրտուքը Դերսիմում, Ավանդականը և արդիականը հայոց մշակույթում, Երևան, «Գիտություն» հրատարակչություն, 2014, ISBN 978-5-8080-1075-8, 2014, էջ 161-173; Հ. Խառատեան, Հայ-ալեւիական սոցիալ-կրօնական սինթեզը Դերսիմի ալեւիների աւանդազրոյցներում, Հանդէս Ամսօրեայ, Մխիթարեան հրատարակչատուն, Վիեննա-Երեւան, 2014, էջ 135-233; Հրանուշ Խառատեան, «Ի»դարի միջնադար (Իսլամացված, իսլամացած, ալեվիացած, ծպտեալ հայերը Թուրքիայում) (Բ), Հայկազեան հայագիտական հանդես, հատոր ԼԴ,  Պէյրութ, ISBN:978-9953-585-06-2,  2014, էջ 465-561   Հ. Խառատեան, Ի.դարի միջնադար (Իսլամացված, իսլամացած, ալեվիացած, ծպտեալ հայերը Թուրքիայում) (Բ), Հայկազեան հայագիտական հանդես, հատոր ԼԴ,  Պէյրութ, Հայկազյան համալսարանի հրատարակչություն, ISBN:978-9953-585-06-2,  2014, էջ 465-561; Հ. Խառատյան,- Ինքնության որոնումը Դերսիմում:, Մաս 1. Ինքնությունները՝ Դերսիմում, http://repairfuture.net/index.php/hy/identity-standpoint-of-armenia-ar/the-search-for-identity-in-dersim-part-1-identities-in-dersim-armenian, Մաս 2. Դերսիմի ալևիացած հայերը, http://repairfuture.net/index.php/hy/identity-standpoint-of-armenia-ar/the-search-for-identity-in-dersim-part-2-the-alevized-armenians-in-dersim-armenian Նույնը՝ անգլերեն, Kharatyan Hranush, Developments of the “Law of Identity” in the Republic of Turkey.http://repairfuture.net/index.php/en/identity-standpoint-of-armenia/the-... The search for identity in Dersim Part 2: the Alevized Armenians in Dersim, http://repairfuture.net/index.php/en/identity-standpoint-of-armenia/the-... Նույնը՝ ֆրանսերեն,- La recherche identitaire au Dersim Partie 1 : Les identités au Dersim http://repairfuture.net/index.php/fr/l-identite-point-de-vue-d-armenie/la-recherche-identitaire-au-dersim-partie-1-les-identites-au-dersim; La recherche identitaire au Dersim Partie 2 : les Arméniens alévisés du Dersim  http://repairfuture.net/index.php/fr/l-identite-point-de-vue-d-armenie/l... Նույնը՝ թուրքերեն,- Dersim’de kimlik arayışı 1. Bölüm : Dersim kimlikleri,  http://repairfuture.net/index.php/tr/kimligi-ermenistan-dan-bak-s/dersim-de-kimlik-arayisi-1-boelum-dersim-kimlikleri; Dersim’de kimlik araştırması İkinci bölüm: Dersim’in alevi olmuş Ermenileri, http://repairfuture.net/index.php/tr/kimligi-ermenistan-dan-bak-s/dersim...   Թուրքահայերի ցեղասպանական հիշողությունները Հայաստանի Հանրապետությունում  Հ.Խառատյան, «Ու±մ ներես, ի±նչը ներես»,  Խոսելով միմյանց հետ. անձնական հիշողություններ անցյալի մասին Հայաստանում և Թուրքիայում, Բոնն, Գերմանիա, 2010թ., էջ 13-102(Նույնը` անգլերեն, «Who to Forgive? What to Forgive?», Speaking to One Another: Personal Memories of the Past in Armenia and Turkey,  Բոնն, Գերմանիա, 2010թ., էջ 77-176, նույնը` թուրքերեն «Kimi affetmek? Neyi affetmek?», Birbirimizle Konusmak, Բոնն, Գերմանիա, 2010թ., էջ  75-168); Հ.Խառատյան, On some Features of Armenian-Turkish Joint Memories of the Past, (Հայ-թուրքական համատեղ անցյալի հիշողությունների որոշ առանձնահատկությունների մասին), Prospects for Reconciliation: Theory and Practice, Բոնն,  2011, էջ 126-139; Հ.Խառատյան, Ազգային ողբերգությունը և ընտանեկան պատմությունները. հայոց Ցեղասպանության հիշողությունների պատմությունը(Family Stories and National Tragedy: The History of Remembering the Armenian Genocide),  Studia Ethnologica, Warszawa, ISBN 978-83-7181-860-8, 2014, 81-95 (լեհերեն);     Ժամանակակից էթնո-մշակութային գործընթացներն Ադրբեջանում 1.    Խառատյան Հ. «Ադրբեջանցիները», «կովկասալեզուները» և  «իրանալեզուները». Ինքնության զարգացումներն Ադրբեջանում, «Հանդես Ամսօրեայ, Վիեննա-Երեւան», Մխիթարեան հրատարակչատուն, 2012, էջ 271-335: Проблемы этнического выживания в Азербайджане (I), http://www.kavkazoved.info/news/2011/12/26/problemy-etnicheskogo-vyzhivanija-v-azerbajdzhane-i.html, 26.12.2011 Проблемы этнического выживания в Азербайджане (II), http://www.kavkazoved.info/news/2011/12/27/problemy-etnicheskogo-vyzhivanija-v-azerbajdzhane-ii.html, 27.12.2011 Hranush Kharatyan, Das Problem der armenischen Flüchtlinge aus Aserbaidschan Warum wird es bei internationalen Verhandlungen übergangen? («Ադրբեջանահայ փախստականների պրոբլեմները. ի±նչու է այն բացակայում միջազգային քննարկումներում») , Armenisch-Deutsche Korrespondenz, Teil 1, 2011...Heft 1, 40-43, Teil 2, Heft 2, 54-56, Teil 3, Heft 3, 35-37. ISSN 0936-9325, Բեռլին Հ.Խառատյան, Եղիշէ առաքեալի, Գրիգորիսի եւ Կովկասեան Աղուանքի քրիստոնէացման հարցի շուրջ (Կովկասյան Աղվանքի հին կրկնագիր-ձեռագրի վերծանության հրատարակության առիթով) (The Caucasian Albanian Palimpsest of Mount Sinai, 2008 Brepols Publishers n.v., Turnhaut (2 volmes), Jost Gippert, Wolfgang Shulze, Zaza Aleksidze, Jean-Peerre Mahe), Բազմավէպ, Վենետիկ, 2010թ., էջ 19-75. Հ.Խառատեան, Ուդիների կրօնը եւ Հաւատալիքները ԺԹ.-Ի  դարերում, «Հանդես Ամսօրեայ», Վիեննա-Երեւան, 2010, Էջ 435-495: Самооборона армян Кировабада в 1988-1989 гг. глазами очевидцев (составители Г.Оганезов, Г.Харатян, Историчский очерк и комментарии Г.Харатян), “Антропология памяти-4”, Ереван, Издательство “Гитутюн” НАН РА, ISBN:978-5-8080-1094-9, 2014, 532с. (Կիրովաբադի հայերի ինքնապաշտպանությունը 1988-1989թթ. ըստ ականատեսների (կազմել են Գ.Օգանեզով, Հ.Խառատյան, Պատմական ակնարկը, ծանոթագրությունները և մեկնաբանությունները՝ Հ.Խառատյանի), «Հիշողության մարդաբանություն-4», Երեւան, ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչություն, ISBN:978-5-8080-1094-9, 2014, 532 էջ (ռուսերեն)); Г.Харатян, “Алванские этноимы” армяских источников в современной ономастике лезгиноязычных групп, Albania-Caucasica, М., ИВ РАН, 2015, էջ 160-172.     Խորհրդային շրջանի քաղաքական բռնությունների ներկայիս հասարակական ընկալումները   Այս աշխատանքն արվում է գերմանական dvv international-ի ֆինանսական օժանդակությամբ և §Ազգաբանական հետազոտությունների հայկական կենտրոն» ՀԿ համագործակցությամբ:   է մեծ քանակի նյութ, որի մի մասը երեք լեզուներով` հայերեն, ռուսերեն, անգլերեն, տեղադրված է «Ամբողջատիրական Հայաստան» (http://armeniatotalitaris.am/) կայքում: Հրատարակվել են Անաստաս Միկոյանի կյանքի մութ էջերից. Փաստեր (Կամ քամուն չտա՞լ հին դարմանը)(http://www.lragir.am/index/arm/0/society/view/98630) Ռուս-ադրբեջանական արյունոտ ծրագիրը. Փաստեր (http://www.lragir.am/index/arm/0/comments/view/100500) Մի քանի սարսափելի փաստեր (http://www.lragir.am/index/arm/0/society/view/100875) Այս անգա՞մ ինչ է պատրաստել Ռուսաստանը Հայաստանի համար. Փաստեր (http://www.lragir.am/index/arm/0/comments/view/102546) Ռուսաստան-Մուստաֆա Քեմալ ծրագիրը (http://www.lragir.am/index/arm/0/society/view/105224) Ռուսաստանի առաջին «նվերը» հայ ժողովրդին (http://www.lragir.am/index/arm/0/society/view/105262) Ինչպես էին ռուսական ու թուրքական զորքերը միասին ջարդում հայերին (http://www.lragir.am/index/arm/0/society/view/105304) Քեմալը ռուսների օգնությամբ ավարտին էր հասցնում հայերի կոտորածները (http://www.lragir.am/index/arm/0/society/view/105353) Մոսկվայի պայմանագիրը: Ինչպես զոհաբերվեց Հայաստանը (http://www.lragir.am/index/arm/0/society/view/105413) Հայ, ռուս եւ թուրք բոլշեւիկների համատեղ գազանությունները Հայաստանում(http://www.lragir.am/index/arm/0/society/view/105450) Ռուս-թուրքական ռեպրեսիաները Հայաստանում  (http://www.lragir.am/index/arm/0/society/view/105484) Թուրքիայի պահանջով Մոսկվան վերացնում է հայկական հարցը   (http://www.lragir.am/index/arm/0/society/view/105495) 1949 թ. հայկական բռնաքսորը. Էթնիկ դեպորտացիա, թե՞ …  (http://www.lragir.am/index/arm/0/society/view/105544) Ինչպե՞ս հայերը դարձան «թուրքեր»  (http://www.lragir.am/index/arm/0/society/view/105588) Գայանե Շագոյան, Հիշողության և հուշարձանի միջև. Անաստաս Միկոյանը և «Սոցիալական լյուստրացիան» Հայաստանում; Caucasus Analytical Digest, CAD ( http://www.laender-analysen.de/cad/)   Հարակից երկրների սոցիալ-մշակութային զարգացումների շուրջ հետազոտություններ են արվում նաև հետևյալ թեմաներով. Անվանաբանական փոփոխությունները և ինքնության ձևավորման գործընթացը 20-21դդ. Թուրքիայում, Սեդա Գրիգորյան Իրանի իսլամական հանրապետության բելուջների կենսապահովման մշակույթի զարգացումները Իրան-Պակիստան սահմանային գոտում, Վահե Բոյաջյան Ժամանակակից իրանցիների ընտանեկան մշակույթը,  Մեծ Հայրենադարձության տարիներին Իրանից հայրենիք ներգաղթած իրանահայերի մարդաբանական ուսումնասիրություն,  Տիգրան Սարգսյան   Հոդվածաշար Հայաստանի սոցիալ-տնտեսական ձևափոխությունների շուրջ, 2012թ. սեպտեմբեր-հոկտեմբեր 1.1.Աղքատացման ընթացքը եւ հարստության ձեւավորումը, http://lragir.am/armsrc/comments71583.html 1.2. Աղքատությունը եւ արտագաղթը, http://lragir.am/armsrc/comments71636.html 1.3. Ընտրություններ եւ արտագաղթ, http://lragir.am/armsrc/comments71707.html 1.4. Երբ լրիվ աղքատացավ գյուղացին, http://lragir.am/armsrc/comments71783.html 1.5. Գյուղի սոցիալական համայնապատկերը, http://lragir.am/armsrc/comments72067.html 1.6. Հողի շուկան և խոշոր հողատերերի դասի ձևավորումը, http://lragir.am/armsrc/comments72609.html 1.7. Խոշոր հողատերերի դասի ձևավորումը, http://lragir.am/armsrc/comments72916.html 1.8. Աղքատության դեմ պայքարը, http://lragir.am/armsrc/comments73294.html   Կադրերի պատրաստում և վերապատրաստում: “Կիրառական ազգագրության” խմբի անդամները ղեկավարում են մագիստրական և թեկանածուական թեզեր: Կազմակերպվում են “ամառային դպրոցներ” մեթոդաբանական և ճանաչողական թեմաներով:     hy