ԲԱԶՄԱԲԵՐԴԻ ՍԱՐԻ ՎԻՇԱՊԱՔԱՐԸ

Error message

Warning: ini_set(): Session ini settings cannot be changed after headers have already been sent in drupal_environment_initialize() (line 699 of /home/iaeam/public_html/includes/bootstrap.inc).

Warning: ini_set(): Session ini settings cannot be changed after headers have already been sent in drupal_environment_initialize() (line 700 of /home/iaeam/public_html/includes/bootstrap.inc).

Warning: ini_set(): Session ini settings cannot be changed after headers have already been sent in drupal_environment_initialize() (line 701 of /home/iaeam/public_html/includes/bootstrap.inc).

Warning: ini_set(): Session ini settings cannot be changed after headers have already been sent in drupal_environment_initialize() (line 704 of /home/iaeam/public_html/includes/bootstrap.inc).

Warning: ini_set(): Session ini settings cannot be changed after headers have already been sent in drupal_environment_initialize() (line 706 of /home/iaeam/public_html/includes/bootstrap.inc).

Warning: ini_set(): Session ini settings cannot be changed after headers have already been sent in include_once() (line 302 of /home/iaeam/public_html/sites/default/settings.php).

Warning: ini_set(): Session ini settings cannot be changed after headers have already been sent in include_once() (line 303 of /home/iaeam/public_html/sites/default/settings.php).

Warning: ini_set(): Session ini settings cannot be changed after headers have already been sent in include_once() (line 311 of /home/iaeam/public_html/sites/default/settings.php).

Warning: ini_set(): Session ini settings cannot be changed after headers have already been sent in include_once() (line 318 of /home/iaeam/public_html/sites/default/settings.php).

Warning: ini_set(): Session ini settings cannot be changed after headers have already been sent in drupal_settings_initialize() (line 826 of /home/iaeam/public_html/includes/bootstrap.inc).

Warning: ini_set(): Session ini settings cannot be changed after headers have already been sent in drupal_settings_initialize() (line 835 of /home/iaeam/public_html/includes/bootstrap.inc).

Warning: session_name(): Session name cannot be changed after headers have already been sent in drupal_settings_initialize() (line 838 of /home/iaeam/public_html/includes/bootstrap.inc).

Warning: session_set_save_handler(): Session save handler cannot be changed after headers have already been sent in drupal_session_initialize() (line 245 of /home/iaeam/public_html/includes/session.inc).

Warning: session_id(): Session ID cannot be changed after headers have already been sent in drupal_session_initialize() (line 269 of /home/iaeam/public_html/includes/session.inc).

Warning: Cannot modify header information - headers already sent by (output started at /home/iaeam/public_html/index.php:4) in drupal_send_headers() (line 1555 of /home/iaeam/public_html/includes/bootstrap.inc).

ԲԱԶՄԱԲԵՐԴԻ ՍԱՐԻ ՎԻՇԱՊԱՔԱՐԸ

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՎԻՇԱՊԱՔԱՐԵՐԸ

Հայաստանի բարձր լեռներում մինչ օրս պահպանվել են յուրահատուկ հուշարձաններ, որոնց ժողովուրդն ավանդաբար կոչում է «վիշապաքար»:

Ինչպես խաչքարերն, այնպես էլ վիշապաքարերը հանդիպում են միայն Հայկական լեռնաշխարհում: Նրանց տարածման կենտրոններն են Արագած և Գեղամա լեռները: Այսօր հայտնի է այս հուշարձանների մոտ 150 օրինակ:

Վիշապաքարերն ունեն 150-550 սմ բարձրություն, պատրաստված են մոխրագույն քարից՝ անդեզիտից կամ բազալտից, և ըստ ձևի ու պատկերագրության բաժանվում են երեք խմբի`

1. ձկնակերպ (քանդակված ձկան տեսքով),

2. ցլակերպ (քառակող, դիմային հատվածում ցլի գլխի և վար ընկած ոտքերի պատկերով),

3. ձկնացլակերպ (կրում են նախորդ երկուսի հատկանիշները):

Վիշապաքարերը լայնորեն կիրառվել են բրոնզի դարում և մասնավորապես Ք.ա. 2-րդ հազարամյակում, սակայն չի բացառվում, որ նրանց արմատները գնում են ավելի վաղ ժամանակաշրջաններ:

Վիշապաքարերը գտնվում են իրենց սկզբնական տեղում` ծովի մակերևույթից մինչև 3000 մ բարձրության վրա, կանգնած և/կամ ընկած վիճակում: Հնում նրանք հիմնականում կանգնած են եղել: Վիշապաքարերի մեծ մասն ի հայտ է գալիս խմբերով, քչերը` մեկուսի, ջրով հարուստ հարթ հրապարակներում, կլոր քարաշար հարթակների մեջ, իսկ շրջակայքում առկա են դամբարաններ, ժայռապատկերներ, աշտարակաձև կառույցներ:

ՀՀ Կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարություն

ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտ

Արարարտ-Էսքիջյան թանգարան, Լոս Անջելես

ԱրխեոԱրթ և Լաբ ՀԿ, Հայաստան

«Վիշապ» ծրագիր, Հայաստան-Իտալիա

Նկ.1. Վիշապաքարերի տարածույթը և քանակը

Նկ. 2. Վիշապների տիպերը

ԲԱԶՄԱԲԵՐԴԻ ՍԱՐԻ ՎԻՇԱՊԱՔԱՐԸ

Անվանումը – Բազմաբերդի սար 1

Տիպը – Ցլակերպ

Նյութը – Բաց մոխրագույն բազալտ

Պահպանվածությունը – Բավարար (պահպանվել է միայն վերնամասը՝ բաժանված երկու միացող հատվածի)

Չափսը – 210x54x24 սմ (վերականգնված)

Սկզբնավայրը – Վերին Բազմաբերդ գյուղից 2 կմ հարավ-արևելք, «Էշլի չայեր» կոչված վայր, Արագածի լեռնահամակարգ

Բարձրությունը ծովի մակարդակից – 1810 մ

Համատեքստը – Անհայտ. մելորացիոն աշխատանքները ավերել են անմիջական համատեքստը: Շրջակայքում կան կրոմլեխներ, քարաշարեր

Հայտնաբերման պատմությունը – 1980-ական թթ. մելորացիայի ժամանակ կոթողը նախնական տեղից հանվել և դրվել է դաշտը հյուսիս-արևելքից սահմանազատող քարակույտերի մեջ: «Վիշապ» ծրագրի արշավախումբը հայտնաբերել է կոթողը 21.07.2014 թ.՝ գյուղի բնակիչ Սամսոն Խամոյանի միջոցով:

Նկ. 3. Բազմաբերդի սար 1-ը հայտնաբերման պահին. 2014 թ.

Նկ. 4. Բազմաբերդի սար 1-ի գծանկարը

Հնագիտություն

Դաշտային հետազոտութուններ