Բենիկ Վարդանյան. Կուր-արաքսյան միջերկրայքի բրոնզեդարյան անվավոր փոխադրամիջոցները

ՀԱԻ ԵԳԽ սեմինարների շրջանակում պատմական գիտությունների թեկնածու Բենիկ Վարդանյանը անդրադարձ կկատարի կուր-արաքսյան միջերկրայքի բրոնզեդարյան անվավոր փոխադրամիջոցները և դրանց պատմահնագիտական համատեքստին։
Մ․թ․ա․ 3-րդ հազարամյակի վերջերից Կուր-արաքսյան միջերկրայքում հատկանշական գույքի ուղեկցությամբ թաղումներում պեղումներով փաստվում են անվավոր փոխադրամիջոցներ: Միջին բրոնզի դարերում կիրառության մեջ են եղել քառանիվ և երկանիվ հոծ անիվներով սայլերը՝ լծված խոշոր եղջերավոր անասուններով, իսկ ուշ բրոնզի դարում ի հայտ են գալիս նաև ճաղավոր անիվներով, ձիերով լծված կառքերը:
Հետազոտվող տարածքում անվավոր փոխադրամիջոցներ պարունակող դամբանները ներկայացված են ավելի քան 5 տասնյակ օրինակներով: Միջին և ուշբրոնզեդարյան հնահասարակություններում անվավոր փոխադրամիջոցի ուղեկցությամբ կատարված թաղումները նույնանում են համայնքների առանձնաշնորհյալների հետ: Փոխադրամիջոցների տարաձևությունները պայմանավորված պետք է լինեին համայնքների առաջնորդների ձեռքում կուտակված ռեսուրսներով և տարածաշրջանի քաղաքական և առևտրա-տնտեսական հարաբերություններում վերջիններիս գրաված դիրքով և թաղման ծեսերի առանձնահատկություններով: