Իրադարձություններ
Գիտության շաբաթ Երևանում
Հոկտեմբերի 1-ին Երևանում՝ Ազատության հրապարակում, մեկնարկեց Գիտության շաբաթը, որը կրում է «Մոտեցնելով գիտությունը հասարակությանը» խորագիրը։ Նախաձեռնության նպատակն է՝ համատեղ ջանքերով գիտությունը և տեխնոլոգիաները Հայաստանում դարձնել առաջնահերթություն և զարգացման գլխավոր գործիք։ Միջոցառումը ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարության աջակցությամբ իրականացնում է «Գիտուժ» նախաձեռնությունը՝ ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի(ԳԱԱ) հետ համագործակցությամբ: Ազատության հրապարակում տարբեր գիտական կառույցներ՝ հիմնականում ՀՀ ԳԱԱ-ի ենթակայությամբ գործող, ունեն առանձին տաղավարներ և ներկայացնում են իրենց ոլորտը։ Առանձին տաղավար ունի նաև ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտը(ՀԱԻ)։ Ներկայացված էին ՀԱԻ կողմից հրատարակված գիտական գրքեր, պատրաստված էջանշաններ, պեղումներից հայտնաբերված նյութեր։ Տաղավարի կողքին գործում է նաև ուսումնական պեղավայր՝ հատկապես երեխաների համար։ Այցելուներին Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի գործունեության, կատարած աշխատանքներին էին ծանոթացնում ՀԱԻ աշխատակիցներ Մարիամ Ամիրյանը, Ռաֆիկ Գաբրիելյանը, Վիկտորյա Վասիլյանը, Համլետ Մկրտչյանը։ ՀԱԻ տաղավարը կգործի նաև հոկտեմբերի 2-ին։
2024-10-01
Կլոր սեղան-քննարկում՝ «Պատմություն և հիշողություն․ Արցախյան երկրորդ պատերազմի հուշարձանացման հիմնախնդիրը և հեռանկարի ուրվագծումը» թեմայով
Սեպտեմբերի 30-ին ՀՀ ԳԱԱ հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի ընթերցասրահում սոցիալական գործընթացների և ինստիտուտների մարդաբանության բաժնի նախաձեռնությամբ կայացավ կլոր սեղան-քննարկում՝ «Պատմություն և հիշողություն․ Արցախյան երկրորդ պատերազմի հուշարձանացման հիմնախնդիրը և հեռանկարի ուրվագծումը» թեմայով։ Ծրագիրն իրականացվել է ՀՀ բարձրագույն կրթության և գիտության կոմիտեի ֆինանսավորմամբ, որին մասնակցել են բաժնի աշխատակիցներ Մ․ Գալստյանը, Գ․ Աթանեսյանը, Գ. Հակոբյանը և Լ. Անգելուշը։ Հետազոտությունն անցկացվել է սահմանամերձ Տավուշի, Սյունիքի, Գեղարքունիքի, Վայոց Ձորի և Արարատի մարզերում։ Ծրագրի նպատակն է դուրս բերել Արցախյան երկրորդ պատերազմի հիշողության կառուցման դերակատարներին (պետություն, քաղաքացիական հասարակություն, լոկալ խմբեր և անհատներ) և նրանց կողմից հուշարձանների տեղադրման շարժառիթները, վայրերն ու այնտեղ իրականացվող հիշատակման պրակտիկաները: Կլոր սեղան-քննարկմանը ներկա էին նշված բաժնի աշխատակիցները, ՀԱԻ գիտաշխատողներ, ԵՊՀ պատմության ֆակուլտետի մշակութաբանության ամբիոնի դասախոսներ։ Սոցիալական գործընթացների և ինստիտուտների մարդաբանության բաժնի վարիչ, պ․գ. դ․ Միհրան Գալստյանը ողջունեց ներկաներին, անդրադարձավ ծրագրի ընթացքին և արդյունքներին։ Այնուհետև նույն բաժնի գիտաշխատող, ծրագրի ղեկավար, պ․գ․թ․ Գարիկ Աթանեսյանը ներկայացրեց հետազոտության արդյունքները, պատերազմի ու զոհերի հիշատակման ուսումնասիրման խնդիրներն ու խոչընդոտները։Քննարկման ընթացքում ներկաները հարցեր ուղղեցին բանախոսին, հանդես եկան առաջարկներով։
2024-09-30
Մեկնարկել է պարագիտական գիտաժողովը՝ նվիրված Գագիկ Գինոսյանի հիշատակին
Սեպտեմբերի 27-ին ՀՀ ԳԱԱ Նախագահության նիստերի դահլիճում մեկնարկեց «Պարի ծիսական և բանահյուսական ենթատեքստը» խորագրով եռօրյա գիտաժողովը, որը նվիրված է Գագիկ Գինոսյանի հիշատակին: Մեծ է Գ. Գինոսյանի վաստակը հայ ժողովրդական պարերը վերակենդանացնելու, վերամշակելու և իր խոսքերով ասած՝ ժողովրդին վերադարձնելու գործում: Հայրենիքի նվիրյալ զավակի հիշատակին նվիրված գիտաժողովը կազմակերպել է ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտը (ՀԱԻ)՝ ՀՀ ԿԳՄՍՆ Բարձրագույն կրթության և գիտության կոմիտեի ֆինանսական աջակցությամբ։ Գիտաժողովը բացեց և հակիրճ խոսքով հանդես եկավ ՀԱԻ տնօրեն, պ.գ.թ. Արսեն Բոբոխյանը: Այնուհետև Ողջույնի խոսք ասաց ՀՀ ԳԱԱ Հայագիտության և հասարակական գիտությունների բաժանմունքի ակադեմիկոս-քարտուղար, տ․գ․դ․ Յուրի Սուվարյանը։ Գագիկ Գինոսյանի ավանդն արժևորեց և ողջույնի խոսքով ելույթ ունեցավ նաև ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտի տնօրեն, պ.գ.դ., ակադեմիկոս Աշոտ Մելքոնյանը: ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարության Մշակութային ժառանգության վարչության գլխավոր մասնագետ, ա. գ. թ. Նարիա Կիլիկչյանն իր ողջույնի խոսքում անդրադարձավ նաև հայ պարագիտության արդի խնդիրներին: Այնուհետև լիագումար նիստը, որն ընդգրկում էր տարբեր ուղղվածություն ունեցող զեկուցումներ, վարում էր ՀԱԻ փոխտնօրեն, բ․գ․թ․ Տորք Դալալյանը, ով համառոտ ներկայացրեց նաև գիտաժողովի հղացման գաղափարը: ՀԱԻ Արցախի պատմամշակութային ժառանգության գ/հ խմբի ղեկավար, պ.գ.դ., պրոֆ․ Համլետ Պետրոսյանը ներկայացրեց «Պարը և խնջույքն ըստ միջնադարյան դրոշմազարդ կարասների և տապանաքարային պատկերաքանդակների» զեկույցը: Իր խոսքում Հ. Պետրոսյանն անդրադարձավ նաև Գ. Գինոսյանի՝ մարդ-արվեստագետ-ազատամարտիկ կերպարին: Բ.գ.թ. Նվարդ Վարդանյանը ներկայացրեց «Շրջանի խորհուրդը ժողովրդական խաղերի, հայրենական կլոր պարերի և ծիսերգերի համատեքստում» զեկույցը: Ա.գ.թ., «Կարին»-ի անդամ Անի Հակոբյանի զեկույցը նվիրված էր առանցքային մի խնդրի՝ «Ինքնությունից պար, թե՞ պարից ինքնություն»: Ուշագրավ մեկ այլ նյութ՝ «Եվրոպական պարերը և հայ իրականությունը (18-րդ դար - 1930-ական թթ.)», ներկայացրեց Պատմության ինստիտուտի ավագ գիտաշխատող, բ.գ.թ. Արծվի Բախչինյանը: Գիտաժողովի շրջանակում այսօր կայացավ ևս չորս նիստ՝ «Պար և ազգագրական միջավայր» (նիստավար` Սուրեն Հոբոսյան), «Ավանդական պարի բեմականացում» (նիստավար` Նվարդ Վարդանյան), «Գագիկ Գինոսյանը՝ պարագետ և պարակերտիչ» (նիստավար` Հռիփսիմե Պիկիչյան), «Պարը և ծեսը հնագույն պատկերագրության մեջ» (նիստավար` Հասմիկ Գալստյան): Պարագիտական գիտաժողովի աշխատանքները շարունակվելու են սեպտեմբերի 28-ին և 29-ին՝ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի նիստերի դահլիճում (հասցեն՝ Չարենցի փ․, 15)։
2024-09-27
Սպիտակ վանք կոչվող սրբավայրի տարածքում կատարվեց Սուրբ Պատարագ
Սեպտեմբերի 21-ին Արարատի մարզի Լանջանիստ գյուղի մոտ գտնվող Սպիտակ վանք կոչվող սրբավայրի տարածքում կատարվեց Սուրբ Պատարագ՝ Մասյացոտնի թեմի առաջնորդ գերաշնորհ Տեր Գևորգ եպիսկոպոս Սարոյանի ձեռամբ։ Հոգևոր արարողությանը ներկա էին տասնյակ ուխտավորներ Արարատի մարզի տարբեր բնակավայրերից։ Այստեղ, դեռևս 2021 թվականին, հնագետներ Արտակ Գնունու, Անժելա Գնունի-Թադևոսյանի, Լևոն Մկրտչյանի և Գագիկ Սարգսյանի կողմից կատարվել էին տարածքի կարճատև ուսումնասիրման և պեղումների աշխատանքներ։ Սրբավայրի տարածքում կատարվող հնագիտական աշխատանքները նախաձեռնվել էր Հայ Առաքելական Եկեղեցու Մասյացոտնի թեմի հոգևոր առաջնորդի նախաձեռնությամբ։ 2024 թ.-ին ևս՝ նույն թեմի օժանդակությամբ ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի (ՀԱԻ) արշավախումբը՝ միջնադարյան հնագիտության բաժնի վարիչ, պ․ գ․ թ․ Դիաննա Միրիջանյանի ղեկավարությամբ (հնագետներ Տիգրան Ալեքսանյան, Արման Նալբանդյան, վիմագրագետ Հայկ Հակոբյան, ճարտարապետ Գարեգին Կնյազյան), սրբավայրի տարածքում մեկ ամսից ավելի է իրականացնում է պեղումներ և ուսումնասիրություններ։ Այս աշխատանքների արդյուքում վանական համալիրի գլխավոր եկեղեցու հյուսիսային մասում հայտնաբերվել է նոր եկեղեցու ավերակ։ Սուրբ Պատարագը կատարվեց նորահայտ եկեղեցում, որից պահպանվել են պատերը՝ 1,5 մ բարձրությամբ, Սուրբ Խորանը և Մկրտության ավազանը։ Սուրբ Պատարագից հետո հոգևորականներ և երիտասարդները մասնակից եղան պեղումների աշխատանքին, տարածքը մաքրեցին ավելորդ քարերից։
2024-09-21
«Թյուրքական «Դեդե Քորքութ» էպոսը և Հայաստանը» խորագրով բանախոսություն
Սեպտեմբերի 19-ինՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի(ՀԱԻ) ընթերցասրահում բանախոսությամբ հանդես եկավ ԵՊՀ աևելագիտության ֆակուլտետի դասախոս, բ․ գ․ թ․ Սամվել Ռամազյանը։ «Թյուրքական «Դեդե Քորքութ» էպոսը և Հայաստանը» խորագրով բանախոսությունը կայացավ «Բանագիտական քննարկումներ»-ի շրջանակում։ Ներկա էին թուրքագետներ, բանասերներ, ԵՊՀ արևելագիտական ֆակուլտետի ուսանողներ։ Ներկաներին ողջունեց ՀԱԻ փոխտնօրեն Տորք Դալալյանը, ներկայացրեց բանախեսին։ Մոտ 2 ժամ տևած բանախոսության ընթացքում անդրադարձ եղավ նշված էպոսին՝ համեմատվելով այն հայկական, հունական և այլ էպոսների հետ։ Բանախոսություն ավարտվեց հարց ու պատասխանով:
2024-09-20
«Արցախի իսլամական հուշարձանները․ հետազոտության և պահպանության խնդիրները» թեմայով բանախոսություն
Սեպտեմբերի 16-ին ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի ընթերցասրահում տեղի ունեցավ «Արցախի իսլամական հուշարձանները․ հետազոտության և պահպանության խնդիրները» թեմայով բանախոսությունը՝ կազմակերպված Արցախի պատմամշակութային ժառանգության ուսումնասիրության գ/հ խմբի կողմից։ Բանախոսությամբ հանդես եկավ խմբի անդամ, պ․ գ․ թ․ Ռուբեն Հովսեփյանը։ Բանախոսը նշեց, որ Արցախի Հանրապետության մշակույթի նախարարության կողմից տարիների ընթացքում կատարվել են իսլամական հուշարձանների հաշվառում և փաստաթղթավորում. որոշներն առաջին անգամ են ուսումնասիրվել, լուսանկարվել, չափագրվել հայ մասնագետների կողմից։ Բանախոսը նաև լուսանկարների միջոցով ցույց տվեց հայ մասնագետների կողմից ուսումնասիրված իսլամական հուշարձանները: ՍԲանախոսության վերջում, Արցախի պատմամշակութային ժառանգության ուսումնասիրության գ/հ խմբի աշխատանքների մասին խոսեց նաև խմբի ղեկավարը՝ պ.գ.դ. Համլետ Պետրոսյանը։
2024-09-18
